Samkvæmt greiningarstaðli Ameríska geðlæknafélagsins (DSM-IV) er spilafíkn þrálát og ítrekuð þátttaka í peningaspilum er einkennist af a.m.k. fimm af eftirfarandi atriðum.
- Upptekinn af peningaspilum (preoccupation): Spilari er upptekinn af þátttöku í peningaspilum (þ.e. upptekinn af fyrri reynslu í peningaspilum, skipuleggur þátttöku í næsta spili, eða hugsar um leiðir til að útvega sér fé til að spila með).
- Þol (Tolerance): Spilari þarf að spila fyrir sífellt meiri peninga til að upplifa þá spennu sem hann sækist eftir.
- Stjórnleysi (Loss of control): Endurteknar árangurslausar tilraunir spilara til að stjórna, draga úr eða hætta þátttöku í peningaspilum.
- Fráhvarf (Withdrawal): Spilari er eirðarlaus eða pirraður þegar hann reynir að draga úr eða hætta þátttöku í peningaspilum.
- Flótti (Escape): Spilari tekur þátt í peningaspilum til að forðast vandamál eða lina vanlíðan (t.d. sektarkennd, kvíða, þunglyndi).
- Elta tapið (Chasing): Þegar spilari hefur tapað fé í peningaspili spilar hann áfram linnulaust til að freista þess að endurheimta glatað fé.
- Lygar (Lies): Spilari lýgur að fjölskyldu sinni, vinum, meðferðaraðila eða öðrum, til að fela umfang þátttöku sinnar í peningaspilum.
- Ólöglegar eða ósiðlegar athafnir (Illegal/unsocial acts): Spilari hefur framið glæpi, eins og fölsun, fjársvik, þjófnað eða fjárdrátt til að fjármagna peningaspil.
- Fjölskylda/starf/menntun (Risks family/Jobs/Education): Spilari hefur stofnað í hættu eða glatað mikilvægum samböndum við þá sem standa honum næst, misst atvinnu sína eða flosnað upp úr námi vegna þátttöku sinnar í peningaspilum.
- Fjárhagsaðstoð (Bailout): Spilari treystir á að aðrir veiti sér fjárhagsaðstoð til að bjarga erfiðri fjárhagsstöðu vegna peningaspila.
Það er mikilvægt að gera sér grein fyrir því að þeir sem glíma við spilavanda þurfa ekki allir að takast á við sömu vandamálin. Þegar spilun hefur orðið forgang yfir flesta „eðlilega“ þætti í lífi einstaklings, svo sem fjölskyldu, vini og vandamenn, vinnu og áhugamál, og viðkomandi á í fjárhagsvanda af þeim sökum, er ljóst að við mikla erfiðleika er að etja. Á þeim þarf að taka með markvissum hætti.
Hér má sjá algeng einkenni sem koma fram hjá þeim sem ánetjast peningaspilum:
- Ég er iðulega upptekin/n af spilun og er stöðugt að hugsa um „næsta leik“.
- Ég þarf sífellt að spila fyrir meiri peninga til að upplifa sömu spennu og áður.
- Ég hef oft reynt að hætta eða draga úr spilun minni, en án árangurs.
- Ég er oft eirðarlaus eða pirruð/pirraður þegar ég reyni að draga úr eða hætta peningaspilum.
- Ef mér líður illa eða vil ekki takast á við vandamál mín, spila ég gjarnan peningaspil.
- Ef ég tapa í peningaspilum, reyni ég gjarnan að vinna til baka tapað fé.
- Ef ég er spurð/ur um þátttöku mína í peningaspilum segist ég gjarnan spila minna en ég geri.
- Ég hef stolið peningum til að fjármagna spilamennsku mína.
- Þeir sem standa mér næst eru oft ósáttir við þátttöku mína í peningaspilum (t.d. fjölskylda, vinir, eða samstarfsfélagar).
- Ég lendi oft í fjárhagslegum erfiðleikum vegna spilamennsku minnar og hef þurft að stóla á aðra til þess að bjarga mér úr þeim vanda.